Hà Nội, thủ đô ngàn năm văn hiến, trải qua nhiều triều đại, mang trong mình bề dày lịch sử với những tên gọi khác nhau. Vậy trước khi mang tên Thăng Long, Hà Nội đã được biết đến với tên gọi nào? Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết câu hỏi đó, đưa bạn ngược dòng thời gian khám phá lịch sử tên gọi của thủ đô.
Các Tên Gọi Chính Thức Của Hà Nội Trước Thăng Long
Lịch sử ghi nhận nhiều tên gọi chính thức của Hà Nội, được các triều đại chính thức đặt tên và ghi chép trong sử sách. Một số tên gọi nổi bật trước khi có tên Thăng Long bao gồm:
Long Đỗ
Theo truyền thuyết, khi Cao Biền xây thành Đại La năm 866, đã thấy thần nhân tự xưng là Thần Long Đỗ. Từ đó, vùng đất này được gọi là Long Đỗ. Sử sách cũng ghi nhận tên gọi Long Đỗ khi Nguyễn Nhữ Thuyết can ngăn Hồ Quý Ly dời đô, nhắc đến “đất Long Đỗ có Núi Tản Viên, có Sông Lô Nhị”.
Rồng đá trên thềm điện Kính Thiên
Tống Bình
Đây là tên gọi thời kỳ Bắc thuộc, dưới thời nhà Tùy và nhà Đường. Trị sở ban đầu của nhà Đường đặt tại Long Biên (Bắc Ninh ngày nay), sau đó chuyển về Tống Bình.
Đại La
Đại La hay Đại La Thành là tên vòng thành ngoài cùng của kinh đô xưa, theo kiến trúc “Tam trùng thành quách”. Năm 866, Cao Biền cho xây dựng và bồi đắp lại thành này, từ đó gọi là Thành Đại La. Chiếu dời đô của Lý Thái Tổ cũng nhắc đến “Thành Đại La, đô cũ của Cao Vương”.
Các Tên Gọi Khác Của Hà Nội Qua Các Thời Kỳ
Bên cạnh những tên gọi chính thức, Hà Nội còn được biết đến với nhiều tên gọi khác trong văn thơ, ca dao, tục ngữ:
Trường An (Tràng An)
Tên kinh đô của các triều đại Trung Hoa, được các nhà Nho Việt Nam và người dân sử dụng như danh từ chung để chỉ kinh đô Thăng Long. Câu ca dao “Chẳng thơm cũng thể hoa nhài, Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An” là một ví dụ điển hình.
Phố Cửa Bắc
Phượng Thành (Phụng Thành)
Xuất hiện trong tác phẩm “Phượng Thành xuân sắc phú” của Trạng Nguyễn Giản Thanh, miêu tả cảnh sắc mùa xuân ở Thăng Long thời Lê.
Long Biên
Tên gọi trụ sở của quan lại nhà Hán, Ngụy, Tấn, Nam Bắc triều đóng tại Giao Châu. Sau này, Long Biên đôi khi cũng được dùng để chỉ Thăng Long – Hà Nội trong thơ văn.
Long Thành
Tên gọi tắt của Kinh thành Thăng Long, được sử dụng trong tác phẩm “Long Thành quang phục kỷ thực” của Ngô Ngọc Du, ghi chép về chiến thắng quân Thanh ở Đống Đa.
Hà Thành
Tên gọi tắt của thành phố Hà Nội, thường xuất hiện trong thơ ca, như bài “Hà Thành chính khí ca” của Nguyễn Văn Giai.
Hoàng Diệu
Tên gọi này đôi khi được sử dụng trên báo chí để chỉ Hà Nội sau Cách mạng Tháng Tám.
Ngoài ra, còn có nhiều tên gọi khác như Kẻ Chợ, Thượng Kinh, Kinh Kỳ, được sử dụng linh hoạt trong văn học, ca dao, tục ngữ.
Tóm lại, trước khi mang tên Thăng Long, Hà Nội đã trải qua nhiều tên gọi khác nhau, phản ánh lịch sử thăng trầm và văn hóa đa dạng của vùng đất ngàn năm văn hiến. Việc tìm hiểu về những tên gọi này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lịch sử và ý nghĩa văn hóa của thủ đô.
Ý kiến bạn đọc (0)