Nguyên Nhân Hình Thành Giá Trị Thặng Dư Siêu Ngạch Là Gì?

Nguyên nhân hình thành giá trị thặng dư siêu ngạch

Sự cạnh tranh khốc liệt giữa các nhà tư bản buộc họ phải liên tục tìm kiếm và áp dụng những phương pháp sản xuất tiên tiến nhất. Mục tiêu là nâng cao năng suất lao động, từ đó giảm giá trị cá biệt của hàng hóa xuống thấp hơn giá trị xã hội, tạo ra giá trị thặng dư siêu ngạch.

Giá trị thặng dư siêu ngạch là gì?

Giá trị thặng dư siêu ngạch là phần giá trị thặng dư mà nhà tư bản thu được nhờ việc tăng năng suất lao động cá biệt. Năng suất này giúp giảm giá trị cá biệt của hàng hóa sản xuất ra so với giá trị thị trường chung.

Tính chất tạm thời và thường xuyên của giá trị thặng dư siêu ngạch

Xét riêng từng nhà tư bản, giá trị thặng dư siêu ngạch mang tính tạm thời. Nó xuất hiện khi nhà tư bản áp dụng kỹ thuật mới, nâng cao năng suất lao động, nhưng sẽ nhanh chóng biến mất khi các nhà tư bản khác cũng áp dụng kỹ thuật tương tự. Tuy nhiên, xét trên toàn bộ xã hội tư bản, giá trị thặng dư siêu ngạch lại là hiện tượng tồn tại thường xuyên do sự cạnh tranh không ngừng và sự đổi mới công nghệ liên tục.

Động lực của giá trị thặng dư siêu ngạch

Việc theo đuổi giá trị thặng dư siêu ngạch chính là động lực mạnh mẽ thúc đẩy các nhà tư bản không ngừng cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất, và nâng cao năng suất lao động xã hội.

So sánh giá trị thặng dư siêu ngạch và giá trị thặng dư tương đối

Cả hai loại giá trị thặng dư này đều dựa trên việc tăng năng suất lao động để giảm thời gian lao động cần thiết. Tuy nhiên, chúng có những điểm khác biệt quan trọng:

• Cơ sở hình thành: Giá trị thặng dư siêu ngạch dựa trên việc tăng năng suất lao động cá biệt, trong khi giá trị thặng dư tương đối dựa trên việc tăng năng suất lao động xã hội. Khi một kỹ thuật mới được áp dụng rộng rãi, giá trị thặng dư siêu ngạch sẽ chuyển thành giá trị thặng dư tương đối. Chính vì vậy, Karl Marx gọi giá trị thặng dư siêu ngạch là hình thức biến tướng của giá trị thặng dư tương đối.
• Đối tượng hưởng lợi: Giá trị thặng dư tương đối được toàn bộ giai cấp tư bản hưởng lợi, phản ánh sự tiến bộ kỹ thuật chung của toàn xã hội tư bản. Ngược lại, giá trị thặng dư siêu ngạch là mục tiêu của từng nhà tư bản riêng lẻ trong cuộc cạnh tranh với nhau.

Vai trò của giá trị thặng dư siêu ngạch

Giá trị thặng dư siêu ngạch đóng vai trò là động lực trực tiếp và mạnh mẽ nhất, thúc đẩy các nhà tư bản liên tục cải tiến kỹ thuật, áp dụng công nghệ mới, hoàn thiện tổ chức lao động và sản xuất, từ đó tăng năng suất lao động và giảm giá trị hàng hóa.