Chế độ ruộng đất được thực hiện dưới thời Đường là gì?

Chế độ Quân Điền dưới thời Đường

Chế độ ruộng đất nổi tiếng được thực hiện dưới thời nhà Đường (618-907) ở Trung Quốc là chế độ Quân Điền.

Đây là một hệ thống phân phối và quản lý ruộng đất nhằm đảm bảo nguồn thu cho nhà nước và ổn định xã hội nông nghiệp. Vậy chế độ Quân Điền hoạt động như thế nào và ý nghĩa của nó ra sao?

Cơ chế hoạt động của chế độ Quân Điền

Chế độ Quân Điền dựa trên nguyên tắc nhà nước sở hữu toàn bộ ruộng đất và phân chia cho nông dân canh tác. Cụ thể:

• Phân chia ruộng đất: Đất công và ruộng bỏ hoang được chia cho các hộ nông dân. Mỗi hộ nhận được một phần ruộng đất để canh tác và sinh sống.
• Nghĩa vụ của nông dân: Khi nhận ruộng, nông dân có nghĩa vụ nộp thuế và thực hiện lao dịch cho nhà nước. Hệ thống thuế và lao dịch này được gọi là tô, dung, điệu.
  • Tô: Là thuế đánh vào sản lượng nông nghiệp, thường nộp bằng lúa gạo.
  • Dung: Là thuế đánh vào sản phẩm thủ công nghiệp hoặc đặc sản địa phương.
  • Điệu: Là nghĩa vụ lao dịch, nông dân phải làm việc công ích cho nhà nước như xây dựng đường sá, cầu cống, đê điều…

Ý nghĩa của chế độ Quân Điền

• Ổn định xã hội: Quân Điền giúp phân phối ruộng đất công bằng hơn, giảm bớt sự tập trung ruộng đất vào tay địa chủ, từ đó giảm thiểu mâu thuẫn xã hội.
• Tăng nguồn thu cho nhà nước: Việc thu tô, dung, điệu đảm bảo nguồn thu ổn định cho nhà nước, phục vụ cho các hoạt động quản lý, xây dựng và quốc phòng.
• Phát triển nông nghiệp: Việc nông dân được cấp ruộng đất canh tác khuyến khích sản xuất nông nghiệp, đảm bảo nguồn lương thực cho xã hội.

Sự suy yếu của chế độ Quân Điền

Tuy nhiên, theo thời gian, chế độ Quân Điền dần suy yếu do nhiều nguyên nhân:

• Sự tham nhũng của quan lại: Nhiều quan lại lợi dụng chức quyền để chiếm đoạt ruộng đất công, khiến diện tích ruộng đất phân chia cho nông dân ngày càng ít đi.
• Sự gia tăng dân số: Dân số tăng nhanh dẫn đến tình trạng thiếu ruộng đất, khiến chế độ Quân Điền không còn đáp ứng được nhu cầu.
• Sự trốn tránh nghĩa vụ của nông dân: Nhiều nông dân vì gánh nặng tô, dung, điệu mà bỏ trốn khỏi quê hương, khiến ruộng đất bị bỏ hoang.

Sự suy yếu của chế độ Quân Điền đã góp phần vào sự suy vong của nhà Đường. Mặc dù vậy, chế độ này đã có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển của xã hội Trung Quốc thời Đường.