Vấn đề cơ bản của triết học Mác – Lênin là gì?

Vật chất và Ý thức: Nền tảng của Triết học Mác – Lênin

Vấn đề cơ bản của triết học Mác – Lênin, cũng là vấn đề cơ bản của mọi triết học, xoay quanh mối quan hệ giữa vật chất và ý thức. Vấn đề này đặt ra hai câu hỏi cốt lõi:

• Cái nào có trước, cái nào có sau? Vật chất hay ý thức, đâu là nguồn gốc của cái còn lại?
• Cái nào quyết định cái nào? Vật chất chi phối ý thức, hay ngược lại?

Triết học Mác – Lênin, thuộc trường phái duy vật, khẳng định vật chất có trước, ý thức có sau. Vật chất tồn tại khách quan, độc lập với ý thức, và là nền tảng cho sự hình thành và phát triển của ý thức. Ý thức là sự phản ánh của vật chất vào trong bộ óc con người.

Ngược lại, chủ nghĩa duy tâm cho rằng ý thức là khởi nguồn của vạn vật, vật chất chỉ là sản phẩm của ý thức.

Sự khác biệt này dẫn đến hai cách tiếp cận hoàn toàn khác nhau trong việc giải quyết các vấn đề triết học và thực tiễn.

Ví dụ về Vấn đề Cơ bản trong Triết học Mác – Lênin:

• Ví dụ 1: Một cơn bão (vật chất) gây ra cảm giác sợ hãi (ý thức) cho con người. Vật chất (cơn bão) tồn tại độc lập và tác động đến ý thức (cảm giác sợ hãi).
• Ví dụ 2: Một bức tranh (vật chất) gợi lên cảm xúc, suy tư (ý thức) cho người xem. Bức tranh (vật chất) là đối tượng tác động đến ý thức (cảm xúc, suy tư) của người xem.
• Ví dụ 3: Sự đói khát (vật chất) khiến con người tìm kiếm thức ăn (ý thức, hành động). Nhu cầu sinh học (vật chất) chi phối ý thức và hành vi của con người.

Ví dụ về mối quan hệ giữa vật chất và ý thức

Minh họa về mối quan hệ giữa vật chất và ý thức (Hình từ Internet)

Khả năng Nhận thức Thế giới: Khả tri hay Bất khả tri?

Vấn đề cơ bản của triết học Mác – Lênin cũng đề cập đến khả năng nhận thức của con người. Triết học Mác – Lênin thuộc trường phái khả tri, tin rằng con người có khả năng nhận thức được thế giới khách quan. Thông qua thực tiễn và hoạt động nhận thức, con người có thể hiểu biết và khám phá thế giới.

Ngược lại, chủ nghĩa bất khả tri cho rằng con người không thể nhận thức được thế giới hoặc chỉ nhận thức được một phần rất hạn chế.

Ý nghĩa của Vấn đề Cơ bản trong Triết học Mác – Lênin

Việc hiểu rõ vấn đề cơ bản này có ý nghĩa quan trọng:

• Nền tảng lý luận: Nó là nền tảng cho việc xây dựng và phát triển các lý luận triết học khác.
• Phương pháp luận: Nó cung cấp phương pháp luận để nghiên cứu và giải quyết các vấn đề trong thực tiễn.
• Định hướng hành động: Nó định hướng cho hoạt động thực tiễn của con người, giúp con người thay đổi thế giới.

Triết học Mác ra đời khi nào?

Triết học Mác ra đời vào những năm 40 của thế kỷ XIX, trong bối cảnh châu Âu đang trải qua những biến động to lớn về kinh tế, chính trị và xã hội do cuộc Cách mạng Công nghiệp. Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản, cùng với những mâu thuẫn xã hội ngày càng gay gắt, đã tạo điều kiện cho sự ra đời của triết học Mác.

Ảnh hưởng của Triết học Mác đến Phong trào Lao động Việt Nam

Triết học Mác – Lênin có ảnh hưởng sâu sắc đến phong trào lao động và cách mạng Việt Nam:

• Nền tảng tư tưởng: Triết học Mác – Lênin trở thành nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho cách mạng Việt Nam.
• Động lực đấu tranh: Nó cung cấp lý luận và động lực cho cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
• Tổ chức và lãnh đạo: Dưới sự ảnh hưởng của triết học Mác – Lênin, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời và lãnh đạo nhân dân tiến hành cách mạng.
• Xây dựng xã hội mới: Triết học Mác – Lênin định hướng cho việc xây dựng và phát triển đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa.