Thật thà thì khoản 2, không khai thì khoản 1 là gì?

Vụ án Nguyễn Đức Thắng mở quán nước chứa mại dâm tại Cần Thơ đã gây ra nhiều tranh luận về việc áp dụng tình tiết giảm nhẹ hình phạt. Bài viết này sẽ làm rõ vấn đề “thật thà thì khoản 2, không khai thì khoản 1” xoay quanh tình tiết giảm nhẹ “thành khẩn khai báo và ăn năn hối cải”.

Nguyễn Đức Thắng và tình tiết giảm nhẹ gây tranh cãi

Nguyễn Đức Thắng bị kết án 5 năm tù về tội chứa mại dâm theo khoản 2 Điều 254 BLHS. VKSND kháng nghị, đề nghị áp dụng Nghị quyết 109 của Quốc hội, coi “thành khẩn khai báo và ăn năn hối cải” là hai tình tiết giảm nhẹ riêng biệt. Tuy nhiên, TAND TP. Cần Thơ bác kháng nghị, cho rằng “thành khẩn” chỉ là một mức độ của “ăn năn”.

Bị cáo Nguyễn Đức Thắng tại phiên tòa phúc thẩm. Ảnh: N.NAM

“Thành khẩn khai báo” và “ăn năn hối cải”: Hai hay một?

BLHS 1999 dùng dấu phẩy giữa “thành khẩn khai báo” và “ăn năn hối cải”, dẫn đến cách hiểu đây là một hay hai tình tiết giảm nhẹ. BLHS 2015 dùng từ “hoặc”, tách bạch hai tình tiết này.

Phân tích bản chất của “thành khẩn khai báo”

“Thật thà khai báo” là việc người phạm tội khai báo đúng sự thật về hành vi phạm tội của mình sau khi bị phát hiện. Hành vi này giúp cơ quan tố tụng nhanh chóng kết thúc vụ án.

Phân tích bản chất của “ăn năn hối cải”

“Ăn năn hối cải” thể hiện sự hối hận của người phạm tội về hành vi của mình, kèm theo những hành động tích cực để sửa chữa lỗi lầm như khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại.

Sự khác biệt giữa hai tình tiết giảm nhẹ

“Thành khẩn khai báo” tập trung vào việc khai báo sự thật, trong khi “ăn năn hối cải” thể hiện ở hành động sửa chữa lỗi lầm. Một người có thể thành khẩn khai báo nhưng chưa chắc đã ăn năn hối cải, và ngược lại.

Nhận định của HĐXX phúc thẩm

HĐXX phúc thẩm cho rằng hai tình tiết là tương đồng, “thành khẩn khai báo” chỉ là một mức độ của “ăn năn hối cải”. Quan điểm này gây tranh cãi vì không có quy định nào khẳng định điều này. Việc HĐXX bác kháng nghị có thể dựa trên việc bị cáo phạm tội nhiều lần, nhân thân xấu.

Ý nghĩa của dấu phẩy trong luật

Dấu phẩy trong luật được dùng để phân biệt các hành vi, tình tiết khác nhau. Việc BLHS 1999 dùng dấu phẩy giữa “thành khẩn khai báo” và “ăn năn hối cải” không có nghĩa là hai tình tiết này là một.

Vấn đề áp dụng Nghị quyết 109

Trong trường hợp của Nguyễn Đức Thắng, việc áp dụng Nghị quyết 109 để coi “thành khẩn khai báo” và “ăn năn hối cải” là hai tình tiết giảm nhẹ riêng biệt là không phù hợp vì điểm s khoản 1 Điều 51 BLHS 2015 không thuộc diện được áp dụng theo Nghị quyết này.

Kết luận

“Thành khẩn khai báo” và “ăn năn hối cải” là hai tình tiết giảm nhẹ khác nhau. Việc hiểu rõ bản chất của từng tình tiết là cần thiết để áp dụng luật chính xác và công bằng. Vụ án Nguyễn Đức Thắng là một ví dụ điển hình cho thấy sự phức tạp trong việc áp dụng luật và tình tiết giảm nhẹ.