Tác dụng của biện pháp tu từ nói giảm nói tránh là gì?

Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu từ phổ biến trong cả văn nói và văn viết. Vậy Tác Dụng Của Biện Pháp Tu Từ Nói Giảm Nói Tránh Là Gì? Nói giảm nói tránh có những loại nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.

Nói giảm nói tránh là gì?

Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu từ giúp diễn đạt ý một cách tế nhị, nhẹ nhàng hơn, tránh gây cảm giác khó chịu, đau buồn hoặc thô tục cho người nghe. Biện pháp này thường được sử dụng trong giao tiếp hàng ngày cũng như trong văn học.

Ví dụ:

• Thay vì nói “ông ấy đã chết”, ta có thể nói “ông ấy đã qua đời” hoặc “ông ấy đã đi xa”.

Phân loại nói giảm nói tránh

Có nhiều cách phân loại nói giảm nói tránh, nhưng nhìn chung có thể chia thành bốn loại chính:

1. Sử dụng từ đồng nghĩa, từ Hán Việt: Thay thế từ ngữ thông thường bằng từ đồng nghĩa trang trọng, lịch sự hơn, đặc biệt là từ Hán Việt. Ví dụ: Thay vì “xác chết”, ta dùng “thi thể”.

2. Diễn đạt gián tiếp: Tránh dùng từ ngữ trực tiếp, tiêu cực mà diễn đạt ý một cách vòng vo, giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng. Ví dụ: Thay vì “anh ta ngu ngốc”, ta nói “anh ta chưa được thông minh lắm”.

3. Phủ định bằng từ trái nghĩa: Dùng từ trái nghĩa để phủ định, tránh nói thẳng điều tiêu cực. Ví dụ: Thay vì “bài văn dở”, ta nói “bài văn chưa hay”.

4. Nói trống (tỉnh lược): Bỏ bớt một số từ ngữ trong câu để giảm nhẹ tính chất đau buồn, tạo khoảng lặng cho người nghe. Ví dụ: Thay vì “anh ấy bị tai nạn và không qua khỏi”, ta có thể nói “anh ấy bị tai nạn và…”.

Mô tả hình ảnh nói giảm nói tránh

Tác dụng của nói giảm nói tránh

Nói giảm nói tránh mang lại nhiều tác dụng trong giao tiếp và văn chương:

• Tạo sự lịch sự, tế nhị: Giúp diễn đạt ý một cách nhẹ nhàng, tránh gây khó chịu hoặc xúc phạm người nghe, đặc biệt khi đề cập đến những vấn đề nhạy cảm.
• Thể hiện sự tôn trọng: Sử dụng từ ngữ phù hợp thể hiện sự tôn trọng đối với người nghe, đặc biệt là người lớn tuổi hoặc người có địa vị cao hơn.
• Giảm bớt đau buồn, mất mát: Khi nói về những điều không may, nói giảm nói tránh giúp làm dịu đi nỗi đau, tạo sự an ủi cho người nghe.
• Tăng tính nghệ thuật cho văn chương: Trong văn học, nói giảm nói tránh góp phần tạo nên sự tinh tế, sâu sắc cho tác phẩm.

Khi nào nên và không nên dùng nói giảm nói tránh?

Nên dùng nói giảm nói tránh khi:

• Muốn tránh gây cảm giác đau buồn, sợ hãi, thô tục.
• Muốn thể hiện sự tôn trọng với người giao tiếp.
• Nhận xét một cách tế nhị, lịch sự.

Không nên dùng nói giảm nói tránh khi:

• Cần phê bình thẳng thắn, nghiêm khắc.
• Cần diễn đạt thông tin khách quan, chính xác (ví dụ: biên bản, báo cáo).

Nói giảm nói tránh trong chương trình học

Học sinh lớp 6 và lớp 7 đã được làm quen với biện pháp tu từ nói giảm nói tránh trong chương trình Ngữ văn theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT.

Kết luận

Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu từ quan trọng, giúp giao tiếp trở nên hiệu quả và văn minh hơn. Việc hiểu rõ tác dụng và cách sử dụng nói giảm nói tránh sẽ giúp chúng ta sử dụng ngôn ngữ một cách linh hoạt, tinh tế và đạt hiệu quả cao trong giao tiếp.