Bài thơ “Tre Việt Nam” của nhà thơ Nguyễn Duy sử dụng phương thức biểu đạt chính là biểu cảm, kết hợp với miêu tả và tự sự.
Tác giả bộc lộ tình cảm yêu mến, tự hào về cây tre, loài cây gắn bó thân thiết với con người Việt Nam từ bao đời. Sự miêu tả vẻ đẹp và sức sống mãnh liệt của tre được đan xen với những câu chuyện, truyền thuyết về loài cây này, tạo nên một bức tranh sống động về tre trong đời sống văn hóa và tinh thần của dân tộc.
Tác giả bắt đầu bằng những câu hỏi tu từ, khẳng định sự hiện diện lâu đời của tre trong lịch sử và văn hóa dân gian: “Tre xanh/ Xanh tự bao giờ/ Chuyện ngày xưa…đã có bờ tre xanh”. Hình ảnh bờ tre xanh xuất hiện trong ca dao, truyện cổ, như một chứng nhân của thời gian, gắn liền với cuộc sống và tâm hồn người Việt.
Tiếp theo, nhà thơ miêu tả hình dáng bên ngoài của tre: “Thân gầy gộc, lá mong manh”. Vẻ ngoài tưởng chừng yếu ớt ấy lại ẩn chứa sức sống bền bỉ, kiên cường: “Mà sao nên lũy nên thành tre ơi/ Ở đâu tre cũng xanh tươi/ Cho dù đất sỏi đá vôi bạc màu”. Tre có thể sinh trưởng và phát triển ở bất cứ đâu, dù là trên mảnh đất khô cằn, sỏi đá. Đặc điểm này cũng chính là biểu tượng cho sức sống mãnh liệt, tinh thần bất khuất của con người Việt Nam.
Không chỉ mạnh mẽ, tre còn là biểu tượng của sự cần cù, chịu khó: “Có gì đâu, có gì đâu/ Mỡ màu ít chắt dồn lâu hóa nhiều/ Rễ siêng không ngại đất nghèo/ Tre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù”. Hình ảnh rễ tre chùm, lan rộng, không ngại đất cằn, tượng trưng cho đức tính siêng năng, cần mẫn của người nông dân Việt Nam.
Tre luôn vươn mình trong gió, đón nắng, không chịu khuất phục trước khó khăn: “Vươn mình trong gió tre đu/ Cây kham khổ vẫn hát ru lá cành/ Yêu nhiều nắng nỏ trời xanh/ Tre không đứng khuất mình bóng râm”. Hình ảnh tre đu mình trong gió, yêu nắng, tượng trưng cho tinh thần lạc quan, yêu đời của người Việt.
Tre sống quần tụ, đùm bọc, che chở lẫn nhau: “Bão bùng thân bọc lấy thân/ Tay ôm tay níu tre gần nhau thêm/ Thương nhau tre không ở riêng/ Lũy thành từ đó mà nên hỡi người”. Sự đoàn kết của tre chính là sức mạnh giúp chúng vượt qua mọi khó khăn, bão tố. Đây cũng là bài học về tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái của dân tộc Việt Nam.
Dù “Chẳng may thân gãy cành rơi”, tre vẫn tiếp tục sinh sôi, nảy nở: “Vẫn nguyên cái gốc truyền đời cho măng/ Nòi tre đâu chịu mọc cong/ Chưa lên đã nhọn như chông lạ thường”. Hình ảnh măng tre vươn lên mạnh mẽ, ngay thẳng, thể hiện sức sống bất diệt, tinh thần kiên trung của dân tộc. Tre cũng là biểu tượng của tình mẫu tử thiêng liêng: “Lưng trần phơi nắng phơi sương/ Có manh áo cộc tre dành cho con”.
Qua hình ảnh cây tre, Nguyễn Duy đã khắc họa nên chân dung con người Việt Nam với những phẩm chất quý báu: kiên cường, bất khuất, cần cù, lạc quan, đoàn kết và giàu lòng yêu thương.
Ý kiến bạn đọc (0)