Phần mềm Hệ thống là gì? Phần mềm Ứng dụng là gì?

Phần mềm Hệ thống là gì?

Phần mềm hệ thống là tập hợp các chương trình quản lý tài nguyên máy tính và thiết bị kết nối. Nó cho phép người dùng và phần mềm ứng dụng tương tác hiệu quả với phần cứng. Nói cách khác, phần mềm hệ thống hỗ trợ người dùng giao tiếp với phần cứng và phần mềm ứng dụng có sẵn trên máy tính. Khái niệm này bao gồm các công cụ phát triển phần mềm như trình biên dịch, trình liên kết và trình sửa lỗi.

Phần mềm hệ thống

Các Phần mềm Hệ thống trên Máy tính

Phần mềm hệ thống chủ yếu quản lý và điều khiển hệ thống máy tính. Dưới đây là một số ví dụ phổ biến:

• Hệ điều hành (Operating System): Windows, macOS, Linux là nền tảng quản lý tài nguyên và cung cấp giao diện giữa người dùng và phần cứng.
• Trình quản lý tệp và thư mục (File Explorer/File Manager): Explorer (Windows), Finder (macOS), Nautilus (Linux) giúp quản lý tệp và thư mục.
• Trình điều khiển (Device Drivers): Giúp hệ điều hành tương tác với phần cứng như máy in, card đồ họa.
• Trình quản lý tác vụ (Task Manager): Hiển thị và quản lý tiến trình, ứng dụng, tài nguyên hệ thống.
• Bảng điều khiển (Control Panel – Windows): Điều chỉnh cài đặt hệ thống (mạng, âm thanh, tài khoản).
• Trình quản lý năng lượng (Power Management): Quản lý tiết kiệm năng lượng và chế độ ngủ.
• Bảo mật hệ thống (Security Software): Phần mềm diệt virus, firewall, bảo vệ máy tính khỏi mối đe dọa.
• Cập nhật hệ thống (System Updater): Cập nhật hệ điều hành và ứng dụng đảm bảo tính ổn định và bảo mật.

So sánh sự khác biệt giữa phần mềm ứng dụng và phần mềm hệ thống

Ví dụ về Phần mềm Hệ thống

• Microsoft Windows: Hệ điều hành Windows, File Explorer, Task Manager.
• macOS: Hệ điều hành macOS, Finder, System Preferences.
• Linux: Hệ điều hành Linux (Ubuntu, Fedora, CentOS), Nautilus/Thunar/Dolphin, Terminal.
• Trình quản lý năng lượng: Power Options (Windows), Energy Saver (macOS).
• Trình diệt virus và tường lửa: Windows Defender (Windows), XProtect (macOS).

Phần mềm Hệ thống bao gồm những loại nào?

Phần mềm hệ thống gồm 3 loại cơ bản: hệ điều hành, phần mềm tiện ích và phần mềm điều khiển thiết bị.

Hệ điều hành

Hệ điều hành quản lý thiết bị phần cứng và tài nguyên phần mềm trên máy tính. Nó là cầu nối cho phép người dùng giao tiếp với phần cứng, tạo môi trường phát triển ứng dụng. Hệ điều hành hiện nay được sử dụng rộng rãi trên máy tính và thiết bị di động (Windows, macOS, Android, iOS).

Hệ điều hành

Phần mềm Tiện ích

Phần mềm tiện ích cung cấp các tính năng hữu ích cho người dùng, ví dụ như trình duyệt web, trình soạn thảo văn bản, quản lý tệp, tối ưu hóa hệ thống. Chúng giúp tối ưu và đơn giản hóa công việc hàng ngày.

Phần mềm Điều khiển Thiết bị

Phần mềm điều khiển thiết bị (Driver) là cầu nối giữa phần mềm và phần cứng, tạo sự tương tác giữa chương trình máy tính, hệ điều hành với ứng dụng và thiết bị phần cứng. Nó giúp phần cứng hiểu và giao tiếp với chương trình. Phần mềm này cũng cần được cập nhật thường xuyên.

Phần mềm điều khiển thiết bị

Phần mềm Ứng dụng là gì?

Phần mềm ứng dụng thực hiện nhiệm vụ hoặc chức năng cụ thể, đáp ứng nhu cầu người dùng. Chúng đa dạng từ trò chơi, trình duyệt web, ứng dụng văn phòng đến ứng dụng chuyên ngành (thiết kế đồ họa, quản lý dự án). Đây là những công cụ chúng ta sử dụng hàng ngày trên máy tính và thiết bị di động.

Điểm khác biệt giữa Phần mềm Ứng dụng và Phần mềm Hệ thống

Phần mềm hệ thống và ứng dụng liên kết chặt chẽ nhưng có sự khác biệt rõ rệt.

Cách sử dụng

Phần mềm hệ thống quản lý và điều khiển phần cứng và phần mềm ứng dụng. Phần mềm ứng dụng thực hiện nhiệm vụ cụ thể trong phạm vi ứng dụng của nó.

Cách cài đặt

Phần mềm hệ thống được cài đặt cùng lúc với hệ điều hành. Phần mềm ứng dụng được cài đặt theo nhu cầu người dùng.

Thời gian triển khai

Phần mềm hệ thống chạy khi mở máy tính và hoạt động xuyên suốt. Phần mềm ứng dụng chỉ hoạt động khi được yêu cầu.

Sự trừu tượng

Người dùng không tương tác trực tiếp với phần mềm hệ thống khi nó chạy nền. Phần mềm ứng dụng cho phép người dùng tương tác trực tiếp.

Sự phụ thuộc

Phần mềm hệ thống hoạt động độc lập. Phần mềm ứng dụng phụ thuộc vào hệ điều hành.

Mức độ phức tạp

Phần mềm hệ thống có mức độ lập trình phức tạp, đòi hỏi kiến thức chuyên sâu. Phần mềm ứng dụng ít phức tạp hơn.

Câu hỏi thường gặp

Ví dụ về phần mềm hệ thống là gì?

Ví dụ bao gồm hệ điều hành (macOS, GNU/Linux, Android, Windows), phần mềm khoa học tính toán, công cụ trò chơi, công cụ tìm kiếm, tự động hóa công nghiệp.

Sự cần thiết của phần mềm hệ thống là gì?

Phần mềm hệ thống hỗ trợ hoạt động của máy tính, đảm nhận các nhiệm vụ cơ bản như nhập xuất dữ liệu, lưu trữ, cho phép nhà phát triển tập trung vào chức năng cụ thể của phần mềm ứng dụng.