Gần mực thì đen gần đèn thì rạng có nghĩa là gì?

Câu tục ngữ “Gần mực thì đen gần đèn thì rạng” là một lời khuyên vô cùng quen thuộc trong văn hóa Việt Nam. Vậy câu tục ngữ này có ý nghĩa thực sự là gì và nó mang đến bài học gì cho chúng ta?

Gần mực thì đen gần đèn thì rạng: Nghĩa đen và nghĩa bóng

Nghĩa đen: “Mực” là chất lỏng có màu đen thường dùng để viết, dễ dây bẩn ra quần áo, tay chân. “Đèn” là vật dụng phát ra ánh sáng, chiếu sáng mọi vật xung quanh. Đến gần đèn, ta sẽ được soi sáng.

Nghĩa bóng: “Mực” tượng trưng cho cái xấu, cái ác, những điều không tốt đẹp. “Đèn” tượng trưng cho cái tốt, cái thiện, những điều tốt đẹp, sáng sủa. “Gần mực thì đen” ám chỉ việc giao du với người xấu, tiếp xúc với môi trường xấu sẽ khiến bản thân bị ảnh hưởng, nhiễm thói hư tật xấu. “Gần đèn thì rạng” có nghĩa là gần gũi với người tốt, sống trong môi trường tốt sẽ giúp ta học hỏi được nhiều điều hay, hoàn thiện bản thân.

Tác động của môi trường đến sự hình thành nhân cách

Câu tục ngữ “Gần mực thì đen gần đèn thì rạng” khẳng định tầm quan trọng của môi trường sống đối với sự hình thành và phát triển nhân cách con người. Môi trường sống bao gồm nhiều yếu tố: gia đình, bạn bè, nhà trường, xã hội… Tất cả đều tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến suy nghĩ, hành vi và lối sống của mỗi cá nhân.

• Gia đình: Gia đình là môi trường đầu tiên ảnh hưởng đến con người. Cha mẹ, anh chị em là tấm gương để con cái noi theo. Một gia đình hòa thuận, yêu thương, coi trọng việc giáo dục con cái sẽ tạo nên những đứa con ngoan ngoãn, hiếu thảo. Ngược lại, gia đình bất hòa, cha mẹ thiếu quan tâm sẽ khiến con cái dễ sa ngã.
• Bạn bè: Việc lựa chọn bạn bè cũng rất quan trọng. “Chọn bạn mà chơi”, giao du với bạn tốt sẽ giúp ta tiến bộ, học hỏi được nhiều điều hay. Ngược lại, chơi với bạn xấu sẽ khiến ta nhiễm thói hư tật xấu, dẫn đến những hậu quả khôn lường.
• Nhà trường và xã hội: Môi trường học tập và xã hội cũng tác động không nhỏ đến sự hình thành nhân cách. Một môi trường giáo dục tốt, một xã hội văn minh sẽ là điều kiện thuận lợi để mỗi cá nhân phát triển toàn diện.

Bản lĩnh cá nhân trước những cám dỗ

Mặc dù môi trường sống có ảnh hưởng lớn, nhưng yếu tố con người vẫn là quan trọng nhất. “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”, có những người dù sống trong môi trường xấu xa vẫn giữ được phẩm chất tốt đẹp. Đó là nhờ bản lĩnh vững vàng, ý chí kiên cường, khát vọng vươn lên. Ngược lại, có những người sống trong môi trường tốt đẹp nhưng lại sa ngã, đánh mất bản thân.

Bài học từ câu tục ngữ “Gần mực thì đen gần đèn thì rạng”

Câu tục ngữ “Gần mực thì đen gần đèn thì rạng” là một lời khuyên bổ ích cho mỗi chúng ta. Nó nhắc nhở chúng ta cần:

• Lựa chọn môi trường sống lành mạnh, tích cực.
• Chọn bạn mà chơi, kết giao với những người bạn tốt.
• Luôn rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, vững vàng trước những cám dỗ của cuộc sống.
• Tích cực xây dựng môi trường sống tốt đẹp xung quanh mình.

“Gần đèn thì sáng” không chỉ là việc tìm đến những môi trường tốt, mà còn là việc tự mình tỏa sáng, lan tỏa những điều tốt đẹp đến mọi người xung quanh.