Đồng tiền kim loại đầu tiên của nước ta có tên là gì?

Đồng tiền kim loại đầu tiên được đúc và lưu hành chính thức tại Việt Nam có tên là Thái Bình Hưng Bảo (太平興寶). Đồng tiền này được vua Đinh Tiên Hoàng cho đúc vào năm 970, sau khi thống nhất đất nước.

Việc sử dụng tiền tệ xuất phát từ nhu cầu kinh tế thực tế của con người. Khi xã hội phát triển, việc trao đổi hàng hóa trực tiếp gặp nhiều khó khăn, đòi hỏi một vật trung gian để làm vật ngang giá. Ban đầu, người ta dùng các sản vật quý hiếm như muối, vỏ sò, lông cừu… Sau đó, kim loại quý như vàng, bạc được sử dụng. Cuối cùng, đồng trở thành kim loại được ưa chuộng để đúc tiền, đặc biệt là ở các nước châu Á.

Tượng đài vua Đinh Tiên Hoàng tại Khu di tích Cố đô Hoa Lư (Ninh Bình)

Sau khi dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất đất nước vào năm 968, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế, đặt quốc hiệu là Đại Cồ Việt, niên hiệu Thái Bình, đóng đô tại Hoa Lư. Một trong những việc làm quan trọng của ông là cho đúc tiền Thái Bình Hưng Bảo.

Tiền Thái Bình Hưng Bảo được làm bằng đồng bạch, hình tròn, lỗ vuông ở giữa, đường kính khoảng 23,5mm, dày 1mm, nặng khoảng 2,2g. Mặt trước có bốn chữ Hán “Thái Bình Hưng Bảo” đọc theo kiểu đối nhau (trên – dưới, phải – trái). Mặt sau có chữ “Đinh (丁)”.

Mặt trước đồng tiền Thái Bình Hưng Bảo

Mặt sau đồng tiền Thái Bình Hưng Bảo

Đến năm 980, Lê Hoàn lên ngôi vua, tiếp tục đặt quốc hiệu là Đại Cồ Việt, niên hiệu Thiên Phúc. Năm 984, ông cho đúc tiền Thiên Phúc Trấn Bảo (天福鎮寶). Đồng tiền này cũng tương tự như Thái Bình Hưng Bảo về hình dáng và chất liệu, nhưng mặt sau có chữ “Lê (黎)”.

Mặt trước đồng tiền Thiên Phúc Trấn Bảo

Mặt sau đồng tiền Thiên Phúc Trấn Bảo

Điểm khác biệt lớn nhất giữa tiền Thái Bình Hưng Bảo và Thiên Phúc Trấn Bảo so với tiền Trung Quốc cùng thời là mặt sau có chữ “Đinh” hoặc “Lê”, thể hiện tên triều đại. Tiền Trung Quốc cùng thời thường để mặt sau trơn hoặc có hai chữ “Thông Bảo”.

Việc đúc tiền Thái Bình Hưng Bảo là một dấu mốc quan trọng, khẳng định nền độc lập tự chủ của Đại Cồ Việt. Trước đó, người Việt sử dụng tiền của Trung Quốc. Những đồng tiền cổ này không chỉ có giá trị kinh tế mà còn là di sản văn hóa quý giá, minh chứng cho lịch sử phát triển của dân tộc. Mặc dù số lượng tiền cổ còn lại không nhiều, nhưng chúng ta vẫn có thể tìm hiểu về chúng qua các bảo tàng và bộ sưu tập tư nhân.