“Độc lập – Tự do – Hạnh phúc” là quốc gì?

Quốc hiệu Việt Nam hiện nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Sáu chữ “Độc lập – Tự do – Hạnh phúc” không phải là quốc hiệu mà là tiêu ngữ của nước ta, xuất hiện dưới Quốc hiệu từ năm 1945. Ý nghĩa sâu xa của cụm từ này thể hiện khát vọng và mục tiêu cao cả của dân tộc Việt Nam.

Sắc lệnh Luật số 50 ngày 9/10/1945, văn bản luật đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đã đặt tiêu ngữ “Độc lập – Tự do – Hạnh phúc” trang trọng ở đầu trang. Điều này khẳng định tầm quan trọng của ba giá trị cốt lõi này ngay từ những ngày đầu lập quốc.

Sắc lệnh Luật số 50, văn bản pháp lý đầu tiên ghi nhận tiêu ngữ “Độc lập – Tự do – Hạnh phúc”.

Sắc lệnh số 49 ngày 12/10/1945 đã chỉ rõ căn cứ cho việc sử dụng tiêu ngữ này. Việc tuyên bố độc lập ngày 2/9/1945, sự thoái vị của vua Bảo Đại, và việc thiết lập chính thể dân chủ cộng hòa đã mở ra một kỷ nguyên mới, đánh dấu bằng “độc lập, tự do và hạnh phúc” cho toàn dân.

“Độc lập – Tự do – Hạnh phúc” không chỉ là khẩu hiệu suông mà là ba chính sách cốt lõi của chính phủ, được Chủ tịch Hồ Chí Minh nhiều lần nhấn mạnh. Người coi “Độc lập” là điều kiện tiên quyết, là nền tảng cho “Tự do” và “Hạnh phúc”.

Ngay từ năm 1919, khi gửi Bản yêu sách 8 điểm đến Hội nghị Versailles, Nguyễn Ái Quốc đã khẳng định khát vọng “tự do độc lập” cho dân tộc và đặc biệt nhấn mạnh đến các quyền tự do dân chủ cơ bản. Con đường đến với chủ nghĩa Lenin năm 1920 cũng xuất phát từ khát vọng cháy bỏng này.

“Độc lập” theo tư tưởng Hồ Chí Minh là giải phóng dân tộc khỏi ách nô lệ, thiết lập chính quyền của nhân dân, làm sao cho “dân chúng được hưởng cái hạnh phúc tự do, bình đẳng thật”.

Bản Tuyên ngôn Độc lập

Bản Tuyên ngôn Độc lập, đọc tại Quảng trường Ba Đình ngày 2/9/1945, khẳng định quyền “được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”.

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã mang lại “Độc lập” cho dân tộc Việt Nam, giải phóng người dân khỏi ách áp bức, tạo nền tảng cho việc xây dựng đất nước. Tinh thần bất khuất “Thà hi sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước” đã hun đúc ý chí kiên cường của cả dân tộc.

Tuy nhiên, “Độc lập” không thể tách rời “Tự do” và “Hạnh phúc”. “Nếu nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc tự do thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì”, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định. “Tự do” và “Hạnh phúc” chính là mục tiêu cuối cùng, là kết quả của “Độc lập”.

“Tự do” và “Hạnh phúc” được hiểu là sự đảm bảo về đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, từ “có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành” đến đời sống sung túc, được đóng góp cho xã hội. Mỗi người dân đều có quyền và nghĩa vụ mưu cầu hạnh phúc cho bản thân và đóng góp cho phúc lợi xã hội.

“Độc lập – Tự do – Hạnh phúc” là ba giá trị gắn kết chặt chẽ, không thể tách rời, là nhiệm vụ và quyền lợi của toàn thể nhân dân Việt Nam. Tiêu ngữ này thể hiện tầm nhìn chiến lược, khát vọng cháy bỏng về độc lập dân tộc, dân chủ và hạnh phúc cho muôn đời. Nó cũng phù hợp với tinh thần của Tuyên ngôn Độc lập và các mục tiêu Thiên niên kỷ của Liên Hiệp Quốc.