Chi Phí Sản Xuất, Kinh Doanh Dở Dang là Tài Khoản Gì?

Tài khoản 154 – Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang là gì? Làm thế nào để hạch toán tài khoản này? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp chi tiết những thắc mắc về tài khoản 154, giúp bạn nắm vững nguyên tắc hạch toán theo Thông tư 200.

Hình ảnh minh họa về báo cáo chi phí sản xuất kinh doanh dở dang

1. Tài Khoản 154 là Gì?

Tài khoản 154 – Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang dùng để phản ánh toàn bộ chi phí liên quan đến sản phẩm, dịch vụ, công trình, hạng mục công trình,… chưa hoàn thành tại thời điểm báo cáo.

2. Nguyên Tắc Kế Toán Tài Khoản 154

Dựa trên Điều 27, Thông tư 200/2014/TT-BTC, việc hạch toán tài khoản 154 cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

• Phản ánh chi phí: Tài khoản 154 tổng hợp chi phí sản xuất, kinh doanh cho sản phẩm, dịch vụ dở dang, phục vụ tính giá thành. Đối với doanh nghiệp kê khai hàng tồn kho định kỳ, tài khoản 154 chỉ phản ánh giá trị thực tế sản phẩm, dịch vụ dở dang cuối kỳ.
• Chi tiết hóa chi phí: Chi phí trên tài khoản 154 phải được chi tiết theo địa điểm phát sinh (phân xưởng, bộ phận, công trường,…), loại sản phẩm/dịch vụ, công đoạn.
• Phân loại chi phí: Bao gồm chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp; chi phí nhân công trực tiếp; chi phí sử dụng máy thi công (xây lắp); chi phí sản xuất chung.
• Chi phí bất thường: Chi phí nguyên liệu, nhân công vượt mức bình thường và chi phí sản xuất chung cố định không phân bổ được tính vào giá vốn hàng bán, không tính vào giá trị hàng tồn kho.
• Phân bổ chi phí sản xuất chung: Cuối kỳ, chi phí sản xuất chung cố định được phân bổ vào chi phí chế biến theo công suất bình thường. Phần không phân bổ được tính vào giá vốn hàng bán.
• Loại trừ chi phí: Không hạch toán vào tài khoản 154 các chi phí bán hàng, quản lý doanh nghiệp, tài chính, thuế thu nhập doanh nghiệp, chi sự nghiệp, dự án, đầu tư xây dựng cơ bản, và các khoản chi từ nguồn khác.

3. Kết Cấu và Nội Dung Phản Ánh của Tài Khoản 154

Tài khoản 154 được thể hiện qua bên Nợ và bên Có:

3.1. Bên Nợ

• Chi phí sản xuất, kinh doanh phát sinh trong kỳ (nguyên vật liệu, nhân công, máy thi công, sản xuất chung).
• Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang cuối kỳ (kê khai hàng tồn kho định kỳ).

3.2. Bên Có

• Giá thành sản phẩm hoàn thành (nhập kho, bán, tiêu dùng nội bộ, xây dựng cơ bản).
• Giá thành sản phẩm xây lắp hoàn thành (bàn giao, chờ tiêu thụ).
• Chi phí dịch vụ hoàn thành.
• Giá trị phế liệu, sản phẩm hỏng.
• Giá trị nguyên liệu, vật liệu gia công xong nhập kho.
• Chi phí nguyên vật liệu, nhân công vượt mức bình thường, chi phí sản xuất chung cố định không phân bổ.
• Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang đầu kỳ (kê khai hàng tồn kho định kỳ).

Số dư bên Nợ: Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang cuối kỳ.

4. Sơ Đồ Định Khoản Tài Khoản 154

(Phần này sẽ được trình bày chi tiết ở mục 5)

5. Cách Hạch Toán Phân Bổ Tài Khoản 154

5.1. Ngành Công Nghiệp

Tài khoản 154 trong công nghiệp tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo phân xưởng, bộ phận, nhóm sản phẩm. Chi phí thuê gia công ngoài cũng được hạch toán vào tài khoản 154.

5.2. Ngành Nông Nghiệp

Tài khoản 154 trong nông nghiệp tổng hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm nuôi trồng, chế biến. Chi phí được chi tiết theo ngành, địa điểm, mặt hàng. Giá thành sản phẩm được tính vào cuối vụ mùa thu hoạch.

5.3. Ngành Dịch Vụ

Tài khoản 154 trong dịch vụ tổng hợp chi phí và tính giá thành dịch vụ. Đối với giao thông vận tải, tài khoản 154 được chi tiết theo hoạt động và doanh nghiệp/bộ phận.

5.4. Ngành Xây Dựng

Tài khoản 154 trong xây dựng (chỉ áp dụng kê khai thường xuyên) tổng hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm, dịch vụ xây lắp. Có 4 tài khoản cấp 2: 1541 (Xây lắp), 1542 (Sản phẩm khác), 1543 (Dịch vụ), 1544 (Chi phí bảo hành xây lắp).

6. Ví Dụ Hạch Toán Tài Khoản 154

(Bài viết gốc đã cung cấp ví dụ chi tiết, có thể được trình bày lại theo cách dễ hiểu hơn cho người đọc)

Kết Luận

Hiểu rõ về tài khoản 154 – Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang là rất quan trọng đối với việc hạch toán kế toán chính xác. Hy vọng bài viết này đã cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết cho bạn.